Bursa'da bu köyde erkeklere sokağa çıkma yasağı

Bursa'nın İnegöl'ün ilçesi kırsal Dipsizgöl Mahallesi'nde geçmişte de uygulanan ancak zamanla unutulan gelenek, 4 yıldır yeniden yapılmaya başlandı. Senenin bir günü rol, mekan değişimi ile kadınlar köy kahvesinde ve köy meydanında gönüllerince vakit geçirirken, erkeklere sokağa çıkma yasağı uygulanıyor. Bir öğrenci tarafından Kıraat-Anne ismiyle projeye dönüştürülen gelenek, TÜBİTAK'ın da ilgisini çekti. Dipsizgöl'ün ilginç geleneği önümüzdeki hafta Eskişehir'de bölge finallerinde değerlendirmeye girecek.

İnegöl'ün kırsal Dipsizgöl Mahallesi, geçmişte de köyde uygulanan ancak zamanla unutulan bir geleneği son 4 yıldır Muhtar Levent Aslan'ın organizasyonuyla yeniden yapmaya başladı. Mahallede yılda bir gün, rol-mekan değişimi yapılıyor. Köyde çok eski tarihlerde yapılmış, ancak daha sonra unutulmuş bu gelenek ile kadınlar kahvehaneye gidiyor, erkekler ise evlerinde kalıyor. 1 gün boyunca köy de kahvehane de kadınların oluyor. Sohbet edip oyunlar oynayarak, eğlenceler düzenleniyor.

Bu gelenek, Halil İnalcık Sosyal Bilimler Lisesi öğrencisi Sıla Yavuz'un da dikkatini çekti. Anneannesi bu köyde ikamet eden öğrenci, ilginç geleneği Felsefe Grubu Öğretmeni Pınar Yıldız ile paylaştı. Daha sonra Sıla Yavuz ile öğretmeni Pınar Yıldız öncülüğünde bu gelenek 'Kıraat-Anne' ismiyle bir TÜBİTAK projesine dönüştürüldü. Bir kültürel miras olmasına rağmen ara verildiği ve henüz 4 yıldır yeniden düzenlendiği için TÜBİTAK tarafından 'Değerler Eğitimi' çerçevesinde ele alınan uygulamada, köyde kadınlar ve erkeklerin etkinlikten memnun oldukları görüldü. Etkinlikte ayrıca annelere jandarma tarafından bilgilendirmeler de yapılıyor. Kadınların özellikle çocukları için bilgilenmesi adına eğitimler düzenleniyor. Toplumsal kalkınmayı hedefleyen ve bir projeye dönüşen gelenek, bölge finallerine kaldı. Önümüzdeki hafta Eskişehir'de bölge finalini geçmesi durumunda ise Türkiye derecesi almak için Ankara'ya gidecek.

Projeyi hazırlayan Halil İnalcık Sosyal Bilimler Lisesi öğrencisi Sıla Yavuz, projeye ilişkin bilgiler verdi. Yavuz, 'Danışman öğretmenimin yönlendirmesiyle bu projeye katıldım. Anneannem bu köyde olduğu için bu geleneği biliyordum. Sonra daha detaylı araştırdığımda aslında bu geleneğin kadınları ne kadar mutlu ettiğini, aidiyet duygularının arttığını ve aynı zamanda karı-koca ilişkilerinde eşitliği görmenin avantaj sağladığını fark ettik. Bu gelenek eski zamanlarda yapılan, sonra unutulan ve son 4 yıldır yeniden yapılmaya başlanan bir gelenek' dedi.

Kıymet verilen bir proje

Halil İnalcık Sosyal Bilimler Lisesi Felsefe Grubu Öğretmeni Pınar Yıldız ise 'Yılda bir gün rol, mekan değişimi oluyor. Herkes birbirinin yerine empati kurabiliyor. Öğrencimizin hazırladığı bu proje TÜBİTAK tarafından da kıymet verilen bir proje oldu. Panelde ikinci aşamada İnegöl'ü temsil edeceğiz. Burada ana maksat hem toplumsal cinsiyet eşitliğinin köy meyanında bile sağlandığını görmek hem de kadının sosyal hayata katılımını sağlayabilmek. Proje kadın erkek cinsiyet eşitliği, eşlerin birbirlerini anlamaları ve köy turizmi açısından fayda sağlıyor. Bu konu kamuoyunda ve basında bir yankı uyandırırsa, Dipsizgöl Mahallesi de merak edilecek. Köye ziyaretler yapılacak. Ekonomik döngü sağlanacak. Kadınlar evde yaptıkları ürünleri, örgüleri, endemik bitkileri satışa sunabilecek. Bu yönüyle de bizi heyecanlandıran bir proje' diye konuştu.

'Kadınların rolü her alanda çok değerli'

Bu yıl yapılan etkinliğe İnegöl Belediye Başkanı Alper Taban da misafir oldu. Başkan Taban, 'Dipsizgöl havasıyla, suyuyla, bereketli topraklarıyla biliniyor. Meyveci bir köy. Yaklaşık 800 civarında vatandaşımız yaşıyor. Biz burada Sıla arkadaşımızın ve Pınar hocamızın projesiyle köyümüzün geleneğinin faydalarını bilimsel olarak ortaya koyuyoruz. Burada bir kazan kazan var. Hanımefendilerin hayatımızdaki rolü ortada. Kadınlar evde, işte, sosyal hayatta, her alanda varlar. Kırsalda da kadınların rolü çok kıymetli. Bugün de burada bir rol mekan değişimi yapılıyor. Beyler ortalıkta yok. Hanımefendiler kahvedeler, meydandalar. Burada roller değişti, mekanlar değişti ve herkes bir empati kurarak hayatı yeniden anlamlandırıyor. TÜBİTAK'ın da destekleriyle güzel bir proje ortaya konulmuş' dedi.

Gelenek ve göreneklerimizin devam etmesi gerektiğine de vurgu yapan Başkan Taban, 'Yerelleşmeye önem vermeliyiz. Çünkü yerel değerlerimiz, örf ve adetlerimiz, ananelerimiz var. Biz buyuz. Bunları gelecek nesillere de aktarmalıyız' diye konuştu.

Köy muhtarı Levent Aslan da 'Biz bu projeyi 4 yıl önce başlattık. Hem de aynı zamanda bayanları bilinçlendirmek istedik. Her yıl bu geleneği hayata geçirirken farklı eğitimler de yapıyoruz. Uzmanlar gelip çocukları uyuşturucudan koruma gibi çeşitli konularda eğitimler veriyor. Köyümüzün kahvesini bayanlara tahsis ediyoruz. Erkekler de evde kalıyor, dışarı çıkmıyorlar' şeklinde konuştu.

Dipsizgöl Mahallesi kadınları da geleneği sürdürmekten mutlu olduklarını ifade ederek, 'Dipsizgöl kadınları olarak bugünü kendimize ayırdık. Erkeklere sokağa çıkma yasağı var. Meydan bize kaldı' dedi.