250 lira yevmiye ile çay toplar mısınız?
Çay işçiliğinin yevmiyesi artınca bahçelerde çalışma talebi çoğaldı.Çay üreticileri Türkiye'nin dört bir yanından insanların çay toplamak için aradıklarını aktardı.Çay kolay toplanmaz derken Ruslar'ın çay toplamayı 3 günde öğrendiklerini,İstanbul'dan gelenler de zor da olsa öğreneceklerini ifade ettiler.
Korona virüsle mücadele kapsamında alınan kararlar neticesinde il dışında yaşayan Rizeliler bu yıl çay toplamaya gelemeyecek. Vatandaşlar, bahçelerindeki çayı da ya yarılık sistemiyle ya da yevmiyeciye toplatmak zorunda kalacak. Yarılık sisteminde çayı toplayan topladığı çayın bedelinin yarısının sahibi olurken, anlaşmaya göre bazıları da 3'te 2'sini alıyor. Günlük 200 ila 300 lira arasında bir ücretle çay bahçesine giren yevmiyeciler ise, sabah 06.00'da çay toplamaya başlıyor ve akşam 18.00'e kadar çay topluyor.
Çay Üreticileri Dayanışma Derneği (ÇAYÜDAD) Başkanı Mustafa Mavi, yevmiye ücretlerinin artması ile Türkiye'nin dört bir yanından arayan insanların Rize'ye çay toplamak için gelmek istediğini söylediklerini dile getirerek, “İl dışındaki vatandaşlar tarafından sanki orada iş hazır gideyim çalışayım gibi bir algı oluştu. İzmir'den arayan oldu, bu sabah Gaziantep'ten aradılar, Antalya'dan arayanlar var. Zannediyorlar ki biz şimdi Rize'ye gidip hemen başlayacağız, 7 bin 500 lira maaş alacağız. Ben o insanlara zorlukları, çayı toplamasını bilip bilmediklerini soruyorum, bilmiyoruz diyor. Rize'ye daha önce geldiniz mi diyorum, gelmedik diyor. Ama bu haberi duyunca ‘zaten çiftçiyiz' diyerek bunu da yapabileceklerini söylüyorlar” dedi.
"Geleceklerin çay toplamayı bilmesi şart"
Çay toplaması için şehre alınacak olanların daha çok bölge halkından ve çay toplamayı bilenler arasından olacağını söyleyen Mavi, “Daha çok Doğu Karadeniz Bölgesi'nden bu işi bilenlere ihtiyacımız olduğunu, onların gelmesini istiyoruz diye telkinlerde bulunuyoruz. Günlük yevmiyenin 200-250 lira olduğunu varsayarak hesap yapmıştık. 1 ay sürekli 250 lira yevmiye ile çay toplasa bir vatandaş 7 bin 500 lira para geçer eline. Veyahut kilosu 1 TL'den çay toplasa bir kişi ortalama 350-400 kilo çay toplar. 10-15 güne 7 bin 500 lira para alır. Zaten Mayıs çayı 20 gün falan sürer. Biz buradaki yerli dinamikleri harekete geçirebilmek için öyle bir rakam telaffuz ettik. Bugün iyi bir çay toplayan 350-400 kilo toplar” diye konuştu.
"Rize'ye dönüş var, normal bir insan 2-3 günde öğrenir"
Son yıllarda çay bedellerinin artmasıyla getirisinin de arttığını, bu durumun insanlara cazip geldiğini ve birçok Rizeli'nin yeniden memleketine dönüş kararı aldığını söyleyen Mavi, “Bu yüksek rakamlarla bu iş kolay bir iş olsaydı Rizeliler bu işi başkasına bırakmazdı, yüzde 80'i burada kalırdı ama bu rakamları duyan dışarıdaki Rizeliler de artık gelmeye başlıyor. ‘Biz il dışında böyle para kazanamayız, kendi çayımızı toplarız para cebimizde kalır' diye düşünüyorlar. Çayın getirisi arttı, kazancı da arttı. Normal bir insan çay toplamayı 3 günde öğrenebilir. Fakat çay toplamayı öğrenmek kabiliyete bağlı. Öyle insanlar var ki 2-3 günde öğrenir ve toplamaya devam eder. Mayıs ayı onun için bir hazırlık dönemi olur, ikinci sürgünde tam anlamıyla çayını toplamaya devam eder. Ama öyle gelir gelmez normal bir Rizeli'nin verdiği verimi vermez. Mayıs ayı çay süresi onun için bir alıştırma olur. Dediğim gibi o da kabiliyete bağlı, çok kabiliyetsizse öğrenemez. Ruslar geliyor 3 güne öğreniyor, onlar da öğrenir diye düşünüyorum” şeklinde konuştu.
"Ben toplarım diyen yalan der"
İl dışından gelecek bir vatandaşın Rize'de 250 lira yevmiye ile çay toplamayacağını ifade eden çay müstahsili Mehmet Yazıcı ise, “Gelip buraya 250 liraya çay toplayacağım diyen yalan söylüyor. Mümkün değil toplayamaz. İstanbul'dan gelen bir insanın en az 1 ay eğitim alması lazım. 250 liraya mümkün değil, gelsin benim çayımı 300 liraya kessin” ifadelerini kullandı.
250 liralık yevmiye ücretini vermenin önemli olmadığını, çaylığa girecek kişinin çay toplamayı bilmesi gerektiğini dile getiren müstahsil Süleyman Hanoğlu da, “Çayı herkes toplayamaz. 250 lira yevmiye vermek bir şey değil, bileni çalıştıracaksın. Bilmedikten sonra adamı almışsın çaylığa ne olacak? Kafası çalışıyorsa, kafası varsa bir günde öğrenir, yoksa 6 ayda öğrenemez” dedi.
